Vlak voor zonsondergang kan het plaatje er soms fraai uitzien, maar kort daarop zal toch onverbiddelijk de duisternis intreden. Onze fractie vraagt zich af of dit beeld ook voor het Katwijk van dit moment geldt. Of in de woorden van Bob Dylan: “It’s not dark yet, but it’s gettin’ there”.
KiesKatwijk heeft die invallende duisternis op tijd opgemerkt. In 2022, en ook daarvoor al hebben wij gewaarschuwd dat de wal het schip gaat keren. En zo is het gegaan, want vanaf 2026 zijn we technisch failliet. Ik vind het bezwaarlijk dat dit feit door sommigen wordt gepresenteerd als zou het een doodnormaal fenomeen zijn. Iets dat we met het bijstellen van een paar draaiknopjes weer gemakkelijk recht kunnen breien. Dat camoufleert een houding waarbij niet echt gestuurd wordt maar waar we lekker passief meedrijven op de stroom. We konden immers de gaten steeds prima opvullen met extreem stijgende belastingen? En zolang we nog kunnen wijzen naar andere gemeenten die duurder zijn is er blijkbaar geen bezwaar om de belastingen steeds flink te verhogen, en nieuwe geldbronnen aan te boren zoals parkeren.
De komende bezuinigingsoperatie is een slechte zaak die voorkomen had kunnen worden. Aan de andere kant is het ook een enorme kans om de verspilling van belastinggeld te verminderen, en baten en lasten eerlijker te verdelen. Dan moet de gemeenteraad wel in de positie worden gebracht om de koers te kunnen bepalen en niet als een afstempelautomaat worden misbruikt.
Via een integrale doorlichting van de organisatie, het in beeld brengen van het activiteitenpakket, de output, en het kostenplaatje daarvan krijgen we alle informatie op tafel die nodig is om opnieuw prioriteiten te kunnen stellen. Binnenkort kom ik in samenwerking met anderen met een initiatiefvoorstel over de gewenste aanpak daarvan. Die herordening is ook in het belang van de eigen organisatie die kampt met enkele hardnekkige kwalen, zoals ervaren werkdruk en overmatige externe inhuur.
Als deze gemeente zo’n verhelderingsproces goed vindt voor gemeenschappelijke regelingen waarin we deelnemen zoals de GGD of ProVaLu dan is het ook heel erg prima voor de eigen organisatie en de output daarvan! En een dergelijk onderzoek dat al gestart is voor de uitvoerende Reinigingsdienst is ook heel prima voor beleidsafdelingen en ondersteunende overhead in dit huis.
Samengevat: Iedereen moet de tering naar de nering zetten en daarnaast moeten we opnieuw herijken wat vanuit het belang van onze inwoners gezien prioritair is.
In een vertegenwoordigende democratie moet de gemeenteraad hierover op basis van volledige informatie kunnen beslissen. Dat is wat anders dan het afstempelen van een afgerond ambtelijk product dat ons via B&W ter hand wordt gesteld. De gewenste doorlichting moet dat complete informatieplaatje leveren voor de gemeenteraad.
De hamvragen voor KiesKatwijk zijn naast het omlaag brengen van de kosten:
- Zijn de kosten en baten voor de inwoners in balans?
- Wat wordt er nu daadwerkelijk gepresteerd door onze lokale overheid?
- Leveren die inspanningen ook de bedoelde effecten op?
Anders gezegd: Welk maatschappelijk dividend krijgen inwoners terug van hun aandelen in de gemeente Katwijk, en is dat hetgeen onze inwoners ook het meeste nodig hebben?
Dit dure college adverteert zichzelf als zou het bouwen van betaalbare woningen zijn hoogste prioriteit zijn. Een wethouder strooide vorige week populistische praatjes rond op TV als zou het functioneren van de rechtsstaat, en de strenge stikstofeisen om te voorkomen dat we onze schepping vernietigen, de oorzaken zijn van het uitblijven van bouwactiviteit op Valkenhorst. Dat is ergerlijke propaganda voorzitter. Het sjoemelen van overheden en ontwikkelaars, en de koehandel met stikstofvergunningen zijn de redenen dat er bezwaren zijn ingediend. En de lange doorlooptijden bij de Raad van State worden veroorzaakt door bezuinigingen op dat instituut. Laten we blij zijn dat we in ons bestuurlijk systeem nog een paar veiligheidskleppen en enige tegenmacht hebben, om de gevolgen van het disfunctioneren van overheden nog enigszins binnen de perken te kunnen houden. Die procedures van de rechtsstaat verdacht maken is een vorm van ondermijning. In de propaganda lekker meestampen met de projectontwikkelende olifanten over de fietsbrug naar Valkenhorst levert niets op voor de muis Katwijk of onze inwoners.
De makke van een democratie is dat deze zichzelf via verkiezingen om zeep kan helpen. Nationaal en internationaal zijn de verontrustende tendensen gemakkelijk herkenbaar. Het autoritaire denken wordt weer salonfähig, ook in Katwijk. Ik zie regelmatig signalen die lijken op enig dedain in de richting van de gemeenteraad. Er komen ergerlijke verhalen langs over hoe inwoners of verenigingen worden behandeld door onze gemeente. Ik vind dat betreurenswaardig en zorgwekkend.
Betaalbaar wonen is vooral retoriek bij dit college. Ik zie een woonfonds in deze begroting maar dat is een instrument dat niet leidt tot meer huizen maar dat wel de huizenprijs opdrijft. En wat is een volkshuisvestingsprogramma? Levert dat wel meer betaalbare huizen op? Het wordt niet uitgelegd.
Als dit college echt iets voor onze inwoners wil doen dan moeten DURF, SGP en CU die momenteel aan het stuur zitten het onaanvaardbare woningbouwprogramma van Valkenhorst omgooien. Dan moet je machtsmiddelen in de strijd werpen, net zoals Alphen dat bij de Gnephoekheeft gedaan, of zoals de BPD in de louche handel in stikstofvergunningen met het RVB. Geen woorden maar daden. Niet passief meedrijven op de stroom maar actief de boot zelf sturen.
Wethouder van As uit Alphen haalt 70 miljoen bij het Rijk weg om zwarte cijfers te kunnen schrijven op de gebiedsontwikkeling Gnephoek die net zo groot is als Valkenhorst. Onze inwoners betalen in feite dat bedrag aan Alphen doordat ons gemeentebestuur zich destijds heeft laten ringeloren door het Rijksvastgoedbedrijf. Wij schrijven geen zwarte cijfers maar onze inwoners moeten meer dan 100 miljoen zelf bijleggen om de winst van het Rijk te vergroten. Dat is 20.000 tot 25.000 euro subsidie per woning! Wij hebben de mogelijkheden om het anders te doen en zelf de regie te nemen. Maar dat vereist het overboord gooien van het wurgcontract, ofwel de Anterieure Overeenkomst met het Rijk. Maar dan moet je je voortaan niet meer gedragen als loopjongen van de grondeigenaar, en daar is lef voor nodig.
Bestuurders die de overeenkomst destijds zijn aangegaan zonder kennis van de financiële consequenties roep ik op om nu over hun eigen schaduw te springen. We moeten vooruit kijken. Die stap heeft dit college tot nog toe niet kunnen zetten. Ook DURF, dat niet aan het vorige college deelnam, houdt zich muisstil en brengt hier geen verandering. Ze hebben geen meerderheid in het college en hebben zichzelf destijds als bijwagen gelanceerd. Dit in ruil voor enkele kroonjuwelen zoals de nachtbus en de kinderburgemeester. Soms zou je wensen dat we ons qua politiek in het wat meer dynamische Noordwijk bevonden.
Er wordt dus in ieder geval nog twee jaar lang geen verandering mogelijk gemaakt met betrekking tot betaalbaar wonen. Dat zijn verloren jaren. Met het beschamende gedoe rond het referendum heeft deze coalitie een heel lelijk visitekaartje afgegeven. Misleiding en halve of verdraaide waarheden zijn net zo erg als leugens en bedrog. Extreme verdichting in bestaande kernen en alle lasten richting onze inwoners schuiven is in zekere zin immoreel, zolang je geen echte inspanningen pleegt om op Valkenhorst op een normale manier betaalbaar wonen te realiseren.
We zouden gewoon het reguliere woningbouwbeleid van provincie, Rijk en gemeente moeten uitvoeren. Dan zouden we in het programma voor Valkenhorst zeker 3000 peperdure villa’s voor expats moeten vervangen door 3000 woningen die betaalbaar zijn voor gewone mensen. Waarom gaan we die weg niet op? En waarom gaan we als gemeente niet proberen om zwarte cijfers te schrijven op Valkenhorst? Of zijn we bang dat we in onze dorpen geen bestemming kunnen vinden voor de 100 miljoen euro die we dan vrijspelen?
Het kan dus allemaal zoveel beter, en KiesKatwijk is verbaasd en bedroefd dat we hier in dit huis niet in staat zijn of de politieke wil niet hebben om de beletselen daarvoor uit de weg te ruimen.
Jaap Haasnoot