Panbos crisis staat niet op zichzelf

Het gemeentebestuur is het probleem

Recent heb ik een brief aan de collega’s in de gemeenteraad van Katwijk gestuurd. Om over de situatie in het Panbos waar dit over gaat zo min mogelijk misverstanden te krijgen publiceer ik die brief hieronder volledig. Maar het is misschien toch goed er nog enige toelichting op te geven voor de mensen die de gemeentepolitiek niet zo goed volgen.

Wat opvalt is dat er de afgelopen jaren enorm is bezuinigd op het Panbos. Er is in feite sprake van verwaarlozing en het ontbreken van bestuurlijke aandacht waar raadsleden in het recente verleden al vragen over hebben gesteld. Dat heeft alles te maken met het financiële plaatje van de gemeente Katwijk. In grote lijnen is het zo dat de inkomsten voor de gemeente teruglopen, ondanks dat men de lokale lasten extreem verhoogd heeft waardoor we nu een hele dure gemeente zijn geworden. Maar daarnaast is de gemeente enorme investeringsverplichtingen aangegaan in verband met Valkenhorst. Waar de gemeente Alphen op een soortgelijke gebiedsontwikkeling quitte speelt moeten wij er meer dan 100 miljoen aan Katwijks geld in steken in de loop der jaren. Recent zijn er miljoenen uitgegeven aan viaducten over de N206. Dat geld moet elders bespaard worden en dus zitten onze inwoners in een situatie met kaalslag en beperkte voorzieningen ondanks torenhoge belastingen. Dat is geen natuurverschijnsel maar het gevolg van politieke beslissingen. In de casus Panbos zie je nu waar dit soort beslissingen in de praktijk toe leiden. Je kunt een zelfde verhaal vertellen over het niet vervangen van de sporthal Cleyn Duin die al meer dan 60 jaar oud is. Dat is de prijs die Katwijkers betalen omdat ons gemeentebestuur de prioriteiten niet goed op orde heeft. Om in deze situatie met beperkte financiële speelruimte onlangs toch een peperduur Provinciaal Erfgoedcentrum op een verkeerde plek te willen realiseren laat zien dat ons bestuur gewoon niet in orde is. Daar hebben we als gemeente bijna een miljoen euro op verbrand, die we dus ook in een sporthal of in een openbaar park of bos hadden kunnen stoppen. Het navrante is dat onze bestuurders niet in de gaten hebben dat zij zelf het probleem zijn. Er wordt nooit verantwoording genomen voor de zeperds die op het gemeentehuis door verkeerde besluiten geproduceerd worden. Dat is dus het grotere plaatje waarbinnen zich zaken voordoen zoals de Panbos crisis. Hier is de brief die ik er over schreef:

Aan: Raadsleden gemeente Katwijk
Van: Jaap Haasnoot – KiesKatwijk
Datum: 11 Augustus 2025
Betreft: Panbos

Beste collega’s,

Nu “Geitjesgate” tot “Boswachtergate” is verworden door acties van het college voel ik mij gedwongen om met de voorliggende verklaring te komen. Eerder heb ik collega’s afgeraden om van dit onderwerp een echte politieke kwestie te maken. Maar ik vind het nu wel noodzakelijk en onontkoombaar om het college ter verantwoording te roepen over wat ze gedaan en wat ze nagelaten hebben. Ik ga me er zelf verder in het politieke debat niet meer mee bemoeien omdat de boswachter mijn broer is.

Situatieschets

Het is een morele kwestie geworden die niet meer over procedures rond euthanasie van dieren gaat. Het gaat inmiddels over de vraag hoe je met je eigen personeel omgaat, en over wat in dat verband moreel gedrag is. Ik constateer lafhartige en onverstandige beleidsbeslissingen.

Het gaat daarnaast ook over het feit of het Natura2000 gebied Panbos wel in goede handen is bij dit college. Recente uitspraken van een wethouder in het TV programma Nieuwsuur laten zien dat het belang van groene recreatiegebieden voor de inwoners in de regio onvoldoende wordt erkend. Dat zien we direct terug in het gevoerde beleid rond onderhoud en toezicht in het Panbos. Al jarenlang zien we een gebrek aan enthousiasme om het door de raad gewenste Rijnpark te realiseren. En het niet realiseren van het recreatiegebied de Mient Kooltuin dat de recreatiedruk van het toekomstige Valkenhorst moet opvangen kan zelfs leiden tot het afkeuren van dit plan door de Raad van State. Op dit moment zien we de verloedering van het Panbos per week toenemen.

Ik ben alles overwegende daarom inmiddels van mening dat de gemeenteraad in deze zaak zijn invloed moet doen gelden. Ons dagelijks bestuur blijkt onvoldoende in staat om als “rentmeester” op een verantwoorde wijze met de weinige natuur in onze gemeente om te gaan, en blijkt daarnaast in staat te zijn om zelfs de kleinste zaak tot een enorme chaos om te vormen. Dan is het aan de gemeenteraad om zaken goed op de rails te krijgen.

Om tenslotte dat punt nog eens nader toe te lichten: B&W had natuurlijk direct nadat “de shit de fan raakte” met een verklaring moeten komen dat er om noodzakelijke redenen euthanasie op de geitjes was toegepast, en dat dit niet volgens de daarvoor geldende regels was uitgevoerd. Maar omdat het motief voor de onreglementaire werkwijze was om hierdoor het lijden van de dieren te kunnen beperken zou B&W hebben moeten besluiten om de zaak daarom verder niet te escaleren. Een melding aan de autoriteiten is daarbij passend, maar zelf aangifte doen tegen een medewerker is in dit geval natuurlijk buiten alle proporties. Bedenk ook welk signaal dit naar het ambtenarenapparaat afgeeft.

De door mij voorgestelde handelswijze zou goed passen bij de context van de gebeurtenissen die ik hieronder toelicht. Bestuur en organisatie zijn binnen die context zelf mede verantwoordelijk voor de ontstane situatie. Het is de vraag of dat besef voldoende doorgedrongen is.

Het lef om de zaak op de door mij voorgestelde wijze in het openbaar te verdedigen hebben onze bestuurders in ieder geval niet gehad.

Context

in de jaren 70 waren er in het Panbos twee fulltime boswachters , een voorman (van werkvoorzieningsschap ’t Heem) en acht medewerkers van de sociale werkvoorziening werkzaam. Dit waren medewerkers met veel vaardigheden die vaak ook technisch goed onderlegd waren. Toen de huidige boswachter in 2001 in dienst kwam waren er twee boswachters, drie a vier medewerkers van de Maregroep en een meewerkend voorman van de Maregroep full time actief. De Maregroep nam ook de verzorging van de dieren voor hun rekening.

Recent was er nog slechts één boswachter in het Panbos werkzaam, met ter assistentie 2 medewerkers van de sociale werkvoorziening met zeer beperkte inzetbaarheid. De personeelsformatie is dus in de loop der jaren van 11 Fte terug gebracht naar effectief ongeveer 1,5 Fte. In die periode is het zeker niet rustiger geworden in het Panbos en is het werkaanbod dus ook niet minder geworden. Wel wordt er iets meer uitbesteed in vergelijking met vroeger, maar de werkdruk is enorm en ligt bij slechts een persoon, de boswachter, die elke dag weer alle eindjes aan elkaar moet zien te knopen. Dit alles deed deze boswachter sinds 2012 in een 7 daagse werkweek. In de periode 2012-2025 is hij misschien in totaal 2 weken op vakantie geweest. Ook bij ziekte werkte hij door en deed dan alleen het allernoodzakelijkste.

Het is niet aan mij om te speculeren over de oorzaken waarom die ongewenste toestand zo lang heeft kunnen voortduren. De steeds veranderende organisatie zal niet bijgedragen hebben aan het beter in beeld krijgen van het Panbos op het hoofdkantoor. In de begintijd viel het Panbos onder de afdeling Groen en was er tweewekelijks overleg. Op die manier was men in de ambtelijke organisatie goed op de hoogte van de stand van zaken in het bos. Daarna kwam er ‘wijkwerk’ en ressorteerde het Panbos onder de wijkregisseur van Valkenburg. Vervolgens kwam er een afdeling Dagelijks Beheer. Ik hoorde van de boswachter dat hij inmiddels aan de zesde of zevende clustermanager toe is. Een aantal van hen zijn nooit in het Panbos op bezoek geweest. Het is duidelijk dat het lastig is om onder deze omstandigheden vanuit de periferie het Panbos binnen de organisatie op de kaart te krijgen. De zaak is ook nog versnipperd want in het Panbos valt een gedeelte van het vastgoed onder de afdeling Vastgoed, b.v. het toiletgebouw en de kantine van het personeel. De stallen en de werkschuur en de voormalige brug en het voormalige kaartverkoophuisje vielen weer onder de boswachter. Het is de boswachter niet gelukt om dit soort zaken veranderd te krijgen. Ik kan me voorstellen dat je het dan op een gegeven moment opgeeft.

Kortom ten tijde van de geitencrisis voelde de boswachter zich totaal alleen staan en had hij het idee dat hij gedwongen was om alle problemen zelf op te lossen. Zo’n situatie ontstaat natuurlijk in de loop der jaren. De druk op hem was erg groot want het Panbos was blijkbaar van de begroting afgehaald. Niemand kon hem vertellen wat de toekomst van het bos was. Hij werkte kortom volledig in het luchtledige.

Voorgaande informatie heeft ondergetekende in een gesprek met de (voormalige) boswachter op tafel gekregen. Uit dat verhaal, dat ik veel langer en meer gedetailleerd had kunnen maken, zijn allerlei conclusies te trekken die ik graag aan de lezer laat.

De feitelijke gebeurtenissen

Omdat er door B&W aangifte is gedaan en omdat het onderwerp zich naar mijn mening sowieso niet leent voor openbaarmaking t.b.v. het grote publiek ga ik hier niet op details in. Nagenoeg alles wat hierover via de sociale media is geopenbaard is speculatie, onjuist en van het gebruikelijke kwestieuze kaliber. Feit is dat de boswachter zich gedwongen zag om in het belang van de dieren zelf de nodige actie te ondernemen om daarmee op de meest verantwoorde wijze een einde aan het lijden van de dieren te maken. Naar eigen zeggen was dit het moeilijkste dat hij in zijn leven heeft moeten doen. Hij heeft hierover een schriftelijke verklaring opgesteld en is bereid die te delen met leden van de gemeenteraad, die immers het hoogste gezag in de gemeente vertegenwoordigen.

In wezen is dit naar mijn mening een kwestie die het grote publiek helemaal niet aangaat. Het is een zaak die speelt tussen werkgever en werknemer, waar hooguit een rechter desgevraagd uitspraken over kan doen. Verder is het eindoordeel aan de gemeenteraad, die daartoe natuurlijk wel over de volledige informatie moet kunnen beschikken. Dat is mede een motief om deze brief te schrijven.

Persoonlijke conclusies

Ik heb van collega raadsleden begrepen dat zij deze zaak niet willen laten rusten. Ik verwacht dat er dus na het reces een vervolg aan deze kwestie zal komen. Hierbij zullen de politieke conclusies en consequenties voor het voetlicht komen in het politieke debat. Ik juich dat zoals gezegd toe omdat er in het Katwijkse bestuur op teveel dossiers gefaald wordt, en er daarvoor meestal geen verantwoordelijkheid wordt genomen door degenen die door onverstandige besluiten de veroorzakers zijn van ellende en schade. Dat patroon zien we ook hier weer terug.

Ik kan niet meedoen met dit debat vanwege de familiale banden, en überhaupt heb ik het idee dat ik behoorlijk in de weg zou zitten als ik wel aanwezig zou zijn. Ik laat dit politieke werk dus over aan de collega’s en leg mijn werkzaamheden voor de gemeente over de volle breedte neer zolang deze kwestie nog niet via ingrijpen van de gemeenteraad is opgelost.

Dat is niet alleen een formele zaak want ik wil niet verhelen dat ik het lastig vind om zakelijk om te gaan met mensen die er een bestuurlijk rommeltje van hebben gemaakt. Nu ik een keertje achter de schermen heb kunnen kijken zie ik wat dit met mensen doet. Met deze brief heb ik ook meteen het laatste over deze kwestie gezegd en ik ga er verder in het openbaar niet meer op in.

Met vriendelijke groet,

Jaap Haasnoot
KiesKatwijk