Politiek voor dummies

Vaagpraterij en framing

In de politiek is niets wat het lijkt. Dat is les 1 voor een beginnend politicus. Het draait allemaal om beeldvorming en om het misleiden van de vijand. Als beroepspoliticus moet je dus bedreven zijn in vaagpraterij en in framing. Dat laatste is een verkeerde voorstelling van zaken geven op dusdanige wijze dat je daar achteraf niet op gepakt kunt worden. Je moet ook constant halve waarheden vertellen. Dat is erger dan liegen maar je kunt er toch niet op gepakt worden. Het idee is dus om de volksvertegenwoordiging en het algemene publiek dusdanig om de tuin te leiden dat je je eigen voorstellen er door krijgt. Je moet hiervoor bedreven zijn in manipulatie en daarbij speelt het passende taalgebruik een grote rol.

Blauwe pakken, bruine schoenen

Verder is de uitstraling en de lichaamstaal van belang. Je moet liefst zeer slagvaardig uit de hoek komen en in de presentatie en uitstraling de illusie van doortastendheid en deskundigheid in stand kunnen houden. Uiteraard draag je daarbij een blauw pak met bruine schoenen. Over dameskleding laat ik me hier niet uit. Bij sommige gelegenheden is het overigens weer gepast om een meer arbeideristisch look & feel uit te stralen. Je moet vanzelfsprekend voldoende ijdel zijn om veel tijd te besteden aan fotomomentjes waarbij je je duim omhoog steekt. Uiteraard publiceer je dagelijks een selfie op de sociale media.

De vierde macht

Mensen die niet bekend zijn met het politieke bedrijf snappen deze fijne nuances vaak niet. Die onbekendheid met het openbaar bestuur geldt trouwens ook voor het ambtelijke bedrijf dat achter de coulissen de dienst uitmaakt. De politici die op het toneel de voorstellingen verzorgen zijn in de meeste gevallen niet meer dan trekpoppen of acteurs. Ze brengen de plannetjes van de ambtenarij op de bühne. Die ambtenaren laten hen in de waan dat ze het allemaal zelf bedacht hebben.

De parabel van de fietsenmaker

Een willekeurige fietsenmaker die een vergunning van de gemeente nodig heeft is geen cultureel antropoloog. Hij denkt dat de mensensoort die ten gemeentehuizen of in het parlement wordt aangetroffen ongeveer overeenkomt met zijn buurman of collega. Hij denkt ook dat zijn logica dezelfde is, en dat de betekenis van woorden en uitdrukkingen overeen komt met wat bij hem thuis of in zijn werkplaats geldt. Als hij zegt dat hij de ketting van de fiets van zijn klant zal verwisselen voor een nieuwe, en dat die klant de fiets morgen kan ophalen, dan zijn daar meestal geen misverstanden over tussen de betrokkenen. Hoe anders is dat als je te maken krijgt met de subcultuur van het politieke en bestuurlijke bedrijf! Voor de fietsenmaker is dat alsof hij opeens zaken moet doen met een net ontdekte stam uit de oerwouden van Borneo. Daar gelden dus heel andere wetten, regels, zeden en gewoonten. Woorden en uitdrukkingen hebben in de politieke schijnwereld of in Borneo een heel andere betekenis dan in de echte wereld. Dan gaat er dus heel veel mis en dus eindigt onze fietsenmaker in beide gevallen in een kookpot boven een houtvuurtje.

Hoe overleef ik in de jungle

Ik wil daarom graag aan het einde van het jaar als service voor het algemene publiek, maar ook als hulpmiddel voor beginnende politici, hierbij een lijstje publiceren met veel door deze ‘tot politici gemaakte mensen’ gebruikte uitdrukkingen. Daarbij geef ik voor mensen die nog onvoldoende gevorderd zijn in de enculturatie, en die dus geen idee hebben wat de gebruikte frasen betekenen, voor elke uitdrukking de juiste vertaling van deze kretologie.

Jaap Haasnoot