Inwoners zijn de dupe van zwak beleid en een gebrekkige organisatie
Houdt de gemeente het droog?
De gemeente Katwijk heeft een zg. ‘Voorjaarsnota’ uitgebracht die een vooruitblik en visie zou moeten bieden m.b.t. vooral het financiële beleid. Dit stuk zou inzicht moeten bieden in hoe lang de financiële polsstok is in de komende jaren, en wat we daarmee gaan doen. De vraag die KiesKatwijk het meeste interesseert is of we hiermee over het Gat van Valkenhorst kunnen springen, of dat we hierin met z’n allen gaan verzuipen. Helaas is de voorjaarsnota een teleurstellend stuk geworden. Dat komt in de eerste plaats omdat er geen heldere financiële analyse wordt gegeven. En als die ontbreekt kun je natuurlijk ook geen goed beleid schetsen voor de komende jaren. Hiermee toont ons dagelijks bestuur zijn zwakheid. Met 1300 woorden leg ik u uit hoe het zit.
Veel onbeantwoorde vragen
Hoe moeten we de huidige en toekomstige situatie van de gemeente karakteriseren? Zijn we reddeloos verloren of is er slechts sprake van een lichte tegenslag? Of is het iets er tussenin? En hoe is dat allemaal zo gekomen, en was het niet te voorzien? Is er een relatie met het door Katwijk gevoerde beleid, of gaat het hier om onverwachte natuurverschijnselen waarop we niet konden anticiperen? Gaat de wal de gemeentelijke bomschuit keren, en welke schade levert dat dan op? Wie hiervan de dupe wordt is daarbij een nogal relevante vraag lijkt mij!
Die laatste vraag is de belangrijkste reden waarom wij al jaren terug hebben gewaarschuwd voor een faillissement van deze gemeente. Het is allemaal zo voorspelbaar. Goed bestuur en adequaat beleid is direct merkbaar voor onze inwoners. Maar omgekeerd geldt dat ook voor zwak bestuur en verkeerd beleid. En dat woordje faillissement is natuurlijk een beknopte aanduiding van het feit dat de ambities of uitgaven van Katwijk naar onze mening al langere tijd niet in balans zijn met de inkomsten. En dat ondanks het feit dat de grafiek van de lokale lasten voor onze inwoners steil en zelfs exponentieel omhoog gaat. Tot nog toe werd de ernst van de situatie naar onze mening onderschat en bleef dit college met de ogen dicht langs de rand van de afgrond lopen.
Een toekomstvisie ontbreekt
KiesKatwijk had graag vanuit het college inzichten gezien over de koers die we als gemeente zouden moeten varen, om weer in normaal vaarwater te komen. En dat dan liefst met zo min mogelijk schade voor onze inwoners, financieel en materieel. Het enige dat we hierover uit het stuk kunnen destilleren is dat we in het laatste kwartaal van dit jaar een grote bezuinigingsoperatie gaan uitvoeren. Gezien onze ervaringen met de vorige bezuinigingen hou ik echt mijn hart vast over hoe dat gaat verlopen en over wie hiervan de dupe gaat worden.
Gat van Valkenhorst is het grote probleem
Vanwege het ontbreken van een echte analyse in de voorjaarsnota, en een inspirerende visie die daarop gebaseerd kan worden, heb ik een aantal officiële politieke vragen gesteld over het Gat van Valkenhorst. Ik stel die terechte en urgente vragen al langere tijd en tot op heden werd met allerlei smoezen geweigerd om hierover openheid te verschaffen.
Het heeft weinig zin om over allerlei details of relatieve flutzaken als een nachtbus a 60.000 euro per jaar te praten. Als je het plat slaat dan heeft onze gemeente twee enorme bootankers om de nek hangen, het huisvestingsplan voor scholen en het Gat van Valkenhorst. Dit gaat hierbij om zulke enorme bedragen dat we dit als gemeente gewoon niet kunnen betalen. Als je echt iets wilt doen om Katwijk drijvende te houden dan moet je dus aan deze knoppen draaien. Dat zijn de twee grote vissen om in de maritieme vergelijkingen te blijven.
Dat we als gemeente niet hebben zien aankomen dat we letterlijk alle scholen in Katwijk zullen moeten vernieuwen, omdat ze aan het einde van hun levenscyclus zijn gekomen, wil ik nog wel geloven. Maar dat we pakweg 100 miljoen euro moeten neerleggen om de verliezen op de gebiedsontwikkeling Valkenhorst te dekken is een rechtstreeks gevolg van het feit dat we vrijwillig een wurgcontract met het Rijksvastgoedbedrijf hebben getekend. We moeten daar echt vanaf.
Als we op Valkenhorst zwarte cijfers zouden gaan schrijven hebben onze inwoners zo ontzettend veel problemen minder, en gaan ze zoveel meer terugkrijgen voor hun verplichte dure donateurschap van de gemeente Katwijk. Die hele bezuinigingsoperatie aan het eind van het jaar is dan waarschijnlijk overbodig. Stel je eens voor dat je honderd miljoen in onze bestaande drie gemeenten zou kunnen investeren?
Nu gaat dat geld naar een enclave of reservaat aan de overkant van de snelweg, waar de happy few gaat resideren achter het geluids- en fijnstofscherm van de weinige betaalbare woningen die pal op de N206 staan. Ik herhaal het nog maar eens, 64% van de woningen in Valkenhorst komt in het absoluut onbetaalbare topsegment. En onze inwoners gaan dus verplicht dure jongens en meisjes van elders subsidiëren, terwijl hun eigen kinderen daar straks zelf niet zullen kunnen gaan wonen. Dat zijn de ongemakkelijke feiten. Dat is de ongemakkelijke waarheid.
Alphen schrijft wel zwarte cijfers op gebiedsontwikkeling Gnephoek
Alphen krijgt van het Rijk 60 miljoen euro uitgekeerd voor de Gnephoekpolder (5500 woningen, grond in handen van grote concerns) om er als gemeente zwarte cijfers te kunnen schrijven. Hun verlies van 60 miljoen wordt dus gecompenseerd. B&W van Alphen heeft zijn zaakjes dus beter geregeld dan Katwijk. Onze wethouder had geen goed antwoord toen ik in de commissie vroeg waarom wij 100 miljoen moeten bijbetalen op de 5600 woningen op de Rijksgrond van Valkenhorst. Hij nam het perspectief van het Ministerie van Financiën over en verkondigde de mening dat het Rijk zoveel andere nuttige zaken voor ons financiert. Veelzeggend! De wethouder verdedigt dus niet de belangen van Katwijk en zijn inwoners! B&W gaat dus niet morrelen aan het contract met het Rijksvastgoedbedrijf. Maar de rekening komt hoe dan ook wel bij onze inwoners te liggen. Van parkeerregulering en de sportvoorzieningen tot de lokale lasten, het heeft er allemaal mee te maken!
Tot nog toe werden alle moties en voorstellen van KiesKatwijk om hierin verandering mogelijk te maken weggewuifd, genegeerd en weggestemd. Als deze gemeenteraad zijn verantwoordelijkheid blijft ontlopen moet er hierover maar een referendum komen. Dit is de cruciale en voor de toekomst van Katwijk en zijn inwoners alles bepalende kwestie.
Hoe dan wel?
Tenslotte iets over de visie van KiesKatwijk. Hoe zou onze voorjaarsnota er uit gezien hebben? Wat we zien is dat Katwijk de door ons jaren geleden al gesignaleerde problemen tot nog toe heeft kunnen ontlopen door een aantal zogenaamde “meevallers”. Ten eerste is er onderuitputting. We slaagden er gewoon niet in om de plannen uit de eigen begrotingen allemaal gerealiseerd te krijgen en daardoor hielden we geld over. Het Rijksbeleid is tegenwoordig vooral fooienbeleid. Er worden incidenteel zakken geld uitgekeerd. Specifieke uitkeringen, woningdeals, de 60 miljoen voor Alphen, etc. Een methode die in allerlei opzichten slecht is voor ons openbaar bestuur, maar ik snap de aantrekkelijkheid van het Haagse centralisme. Via zo’n onverwachte fooi kunnen wij bijvoorbeeld wat geld investeren in onze bibliotheken. Verder zijn er geplande en ongeplande vertragingen in onze uitgaven. Met andere woorden, Katwijk redt zich tot op heden door uitgaven naar de toekomst te verschuiven. En ook worden er achter de schermen investeringen geschrapt die wat verder in de tijd liggen en die dus niet direct opvallen. Maar elk elastiek kan maar tot een bepaalde lengte worden uitgetrokken. En op een gegeven moment komt dan de aap uit de mouw en blijkt dat we onze inwoners niet meer die voorzieningen meer kunnen bieden waar ze gezien het lastenniveau eigenlijk wel recht op zouden hebben. In die fase komen we nu. Vandaar die bezuinigingsoperatie.
Wakker worden gemeenteraad
Als er niets verandert moeten we gewoon nee verkopen aan de Grasshoppers, aan Valken’68 en bijvoorbeeld ook aan onze inwoners die in de toekomst mogelijk allerlei vormen van zorg zullen moeten ontberen. Deze voorbeelden van voor onze inwoners belangrijke zaken kunnen moeiteloos worden aangevuld tot een enorme lijst. Daarom pleiten wij er al tijden voor om het wurgcontract met het Rijksvastgoedbedrijf open te breken. Als we net als Alphen zwarte cijfers kunnen schrijven op die gebiedsontwikkeling kunnen we 100 miljoen euro voor onze inwoners vrijspelen. Wakker worden gemeenteraad.
Jaap Haasnoot